خواستگاری و بله برون

یادنامه شماره ۷۱

خواستگاری و بله برون

اولین مرحله در سنت ازدواج خواستگاری است
در قدیم ، فضای اجتماعی آن چنان باز نبود که دختر و پسر همدیگر را دیده و دلباخته هم شوند... و از طرفی دیگر عرف اجتماعی وحجب وحیای جوانان هم اجازه نمی داد که آنان از قبل همدیگر را ببینند و....
در برازجان قدیم ، معرفی جوانان دم بخت معمولا توسط " زن کاسب" انجام می گرفت
زن کاسب، خانم آرایشگری بود که برای آرایش نمودن خانم ها در همه خانه ها رفت و آمد داشت
او که امین و راز دار مردم بود معمولا از طرف خانواده پسر ، خواستگاری را انجام می داد...
او مستقیم درخواست خواستگاری خانواده پسر را با خانواده دختر در میان نمی گذاشتند بلکه تلویحا از مادر دختر سوال می کردند： آیا دخترتان "ناف بریده "کسی نیست؟
ناف بریده، به دختری گفته می شد که در زمان نوزادی از طرف خانواده، به اسم یکی از پسر های فامیل که هنوز کودک بود بند ناف او را می بریدند
اگر دختر، ناف بریده کسی نبود زن کاسب موضوع خواستگاری را در حضور پدر و مادر دختر مطرح می کرد و چنانچه خانواده دختر ، موافق با این وصلت نبودند اعلام می کردند که："این ها کِل ما نیستند" یعنی وصله ی ما نمی باشند
و یا به طور غیر مستقیم با این بهانه که " دخترمان تحت کسی است " جواب رد به درخواست زن کاسب می دادند
اگر خانواده دختر از آن جوان راضی بودند و او را هم شان و لایق دخترشان می دیدند جواب مثبت می دادند
سپس با اطلاع قبلی ، چند نفر از بزرگان هر دو خانواده در یک شب نشینی معمولی در منزل پدر دختر دور هم جمع می شدند تا پیرامون شرایط ازدواج و تعیین مهریه حاضر که " شیربها" نام داشت و مهریه غایب که به آن " توکاغذی" می گفتند صحبت کنند...
به این نشست اولیه " بله برون" می گفتند
در آن زمان دفترچه و سند ازدواج نبود که شرایط عقد و نکاح را در آن ثبت نمایند فقط یک برگ کاغذ معمولی بود که شرایط ازدواج و میزان مهریه، در چند خط توسط عاقد نوشته می شد
این برگ بعد از امضای عاقد و چند نفر شهود رسمیت می یافت.... به همین علت به مهریه غایب ، تو کاغذی می گفتند
معمولا میزان مهریه ها با توجه به شان و منزلت خانواده ها تعیین می گردید
در برخی از طوایفمعمولا میزان مهریه ها با توجه به شان و منزلت خانواده ها تعیین می گردید
در برخی از طوایف برازجان مثل پاپری ها میزان مهریه مقطوع و ثابت بود آنان مهریه تمام دختران خود را "چهارده تومان و هشت ریال" منظور می کردند
این سنت حسنه تا چند سال پیش هم در این طایفه مرسوم بود...
اگر در جلسه بله برون بین دو خانواده پسر و دختر در تعیین مهریه اختلاف نظر پیدا می شد با وساطت بزرگان حاضر در مجلس و با ذکر این جمله که："کی مهریه داده و کی مهریه گرفته " به اختلاف نظر ها پایان می دادند
خانواده ها سعی می کردند به ازدواج ها رنگ و بوی مذهبی هم بدهند به همین منظور در تمام مهریه ها یک جلد قرآن کریم ، یک شاخه نبات و چند شاخه گل محمدی و معمولا یک سفر زیارتی که سمبل ایمان و دین می باشند منظور می گردید
بعد از این که مهریه تعیین می شد و میزان آن جای هیچگونه بحث و گفتگویی برای هر دو خانواده نمی گذاشت ، ذکر صلواتی بلند بود که جلسه ی بله برون را از رسمیت خارج می کرد

〰〰〰〰〰〰
ادامه دارد......

"مسعودآتشی "